Διαστημικός καιρός και επιπτώσεις στην Υγεία!
Κωνσταντίνος Καλαχάνης
Δρ. Φιλοσοφίας Ε.Κ.Π.Α.
Msc. Περιβάλλον και Υγεία, Διαχείριση Περιβαλλοντικών θεμάτων με επιπτώσεις στην υγεία, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α.
Η αέρια ρύπανση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους περιβαλλοντικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία, συμβάλλοντας στην εμφάνιση πολλών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου. Οι βασικοί αέριοι ρύποι που συνδέονται με προβλήματα υγείας είναι οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs), το μονοξείδιο του άνθρακα (CO), το διοξείδιο του θείου (SO2), το όζον (O3) και τα αιωρούμενα σωματίδια (PM).
Οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs) αποτελούν ένα σημαντικό σύνολο ρύπων που προέρχονται κυρίως από τις καύσεις σε μηχανές εσωτερικής καύσης και εργοστάσια παραγωγής θερμότητας. Η παρουσία τους στον αέρα έχει συνδεθεί άμεσα με την καρκινογένεση, ειδικά σε βιομηχανικούς εργάτες που εκτίθενται σε αυτά τα χημικά. Οι PAHs μπορούν να μεταβολιστούν στον οργανισμό από τα ένζυμα της οικογένειας του κυτοχρώματος P450, οδηγώντας σε γενετικές μεταλλάξεις που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των πνευμόνων.
Το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) είναι ένας άλλος σημαντικός ρύπος, ο οποίος συνδέεται κυρίως με τις εκπομπές από τα οχήματα και τη βιομηχανία. Το CO δεσμεύεται με την αιμοσφαιρίνη στο αίμα, μειώνοντας την ικανότητα του οργανισμού να μεταφέρει οξυγόνο, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις.
Το διοξείδιο του θείου (SO2) είναι ένας ρύπος που προέρχεται κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων, όπως ο άνθρακας και το πετρέλαιο. Το SO2 μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αναπνευστικές παθήσεις, καθώς ερεθίζει τους αεραγωγούς και συμβάλλει στην ανάπτυξη άσθματος και χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ). Επιπλέον, το SO2 συνδέεται με το φαινόμενο της όξινης βροχής, που επιδεινώνει τις επιπτώσεις του στη δημόσια υγεία.
Το όζον (O3) είναι ένας ρύπος που δημιουργείται στην τροπόσφαιρα μέσω χημικών αντιδράσεων μεταξύ οξειδίων του αζώτου (NOx) και πτητικών οργανικών ενώσεων (VOC) υπό την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας. Το όζον είναι ιδιαίτερα ερεθιστικό για τους αεραγωγούς και έχει συνδεθεί με την εμφάνιση άσθματος, βρογχίτιδας και άλλων αναπνευστικών διαταραχών, ενώ η χρόνια έκθεση μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη καρκίνου των πνευμόνων.
Τέλος, τα αιωρούμενα σωματίδια (PM) αποτελούν ένα από τα πιο επικίνδυνα συστατικά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Τα PM περιλαμβάνουν ένα μείγμα από στερεά και υγρά σωματίδια που αιωρούνται στον αέρα και μπορούν να εισέλθουν βαθιά στους πνεύμονες, προκαλώντας φλεγμονές και οξείες αναπνευστικές παθήσεις. Επιπλέον, τα μικρότερα σωματίδια (PM2.5) μπορούν να διεισδύσουν στο κυκλοφορικό σύστημα, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και καρκίνου.
Η αέρια ρύπανση, λοιπόν, αποτελεί έναν σοβαρό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία, με τους κυριότερους ρύπους να συνδέονται άμεσα με την εμφάνιση σοβαρών αναπνευστικών και καρδιαγγειακών παθήσεων, καθώς και με την καρκινογένεση. Η κατανόηση των μηχανισμών δράσης αυτών των ρύπων είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη στρατηγικών προστασίας της δημόσιας υγείας.
</p style="text-align:>
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
- Kim, K. H., Kabir, E., & Kabir, S. (2015). A review on the human health impact of airborne particulate matter. Environment international, 74, 136–143. (https://doi.org/10.1016/j.envint.2014.10.005)
- Lewtas J. (2007). Air pollution combustion emissions: characterization of causative agents and mechanisms associated with cancer, reproductive, and cardiovascular effects. Mutation research, 636(1-3), 95–133. (https://doi.org/10.1016/j.mrrev.2007.08.003)
- Valavanidis, A., Fiotakis, K., & Vlachogianni, T. (2008). Airborne particulate matter and human health: toxicological assessment and importance of size and composition of particles for oxidative damage and carcinogenic mechanisms. Journal of environmental science and health. Part C, Environmental carcinogenesis & ecotoxicology reviews, 26(4), 339–362. (https://doi.org/10.1080/10590500802494538)
